Przewodnik po wiertłach nie tylko dla zakręconych

               Wyobraź sobie sytuację, w której jesteś uczestnikiem teleturnieju, a gra toczy się naprawdę o wysoką stawkę. W etapie finałowym prowadzący zadaje ostatnie pytanie, które brzmi "co wiesz o wiertłach?". Każdy coś, kiedyś słyszał, ale żeby mieć taką szczegółową wiedzę to może niekoniecznie. No i robi się gorąco jak przy wierceniu dziurki w metalowym kątowniku. Nigdy nie wiadomo, czy powyższa wizja stanie się rzeczywistością, dlatego lepiej się przygotować.

Zacznijmy od podstaw

               Czym jest wiertło? Zgodnie z oficjalną definicją, to rodzaj narzędzia skrawającego, którego nadrzędnym celem w "życiu" jest wykonywanie otworów. Oczywiście samym wiertłem raczej niewiele zdziałamy, dlatego potrzebna jest jeszcze wiertarka lub inna obrabiarka wyposażona w napęd obrotowy.

Rodzaje mocowań wierteł - które wiertło do czego?

               Zanim kupisz pierwsze lepsze wiertło, upewnij się jaki rodzaj mocowania wiertła wybrać do swojej wiertarki lub obrabiarki. Rodzaj mocowania, czyli chwyt, występuje w kilku wariantach dopasowanych do różnych wierteł. Oto rodzaje wierteł popularnych:

·        Wiertła walcowe

to najbardziej tradycyjny rodzaj wierteł, posiadające uchwyt w kształcie walca. Są bardzo często stosowane z powodu swojej uniwersalności. W związku z brakiem elementów, które mogłyby dodatkowo blokować wiertło, czasami zatrzymują się w trakcie pracy, szczególnie podczas wiercenia z dużą mocą w twardych materiałach.

·        Wiertła z trzema płaszczyznami

to także wiertła walcowe, których uchwyt jest spłaszczony na trzech powierzchniach. Dzięki temu lepiej klinują się w wiertarce.

·        Wiertła stożkowe

posiadają chwyt stożkowy Morse'a. Stożkowy kształt umożliwia wykonywanie z ich pomocą szerokich otworów.

·        Wiertła cylindryczne

specjalny uchwyt z cylindrycznym wypustem sprawia, że nie ma możliwości obracania się tego rodzaju wiertła w uchwycie. Najczęściej stosowane są do wiercenia w betonie.

·        Wiertła z uchwytem sześciokątnym 1/4 cala

dedykowane są do urządzeń posiadających uchwyt wkrętakowy. Te wiertła typu hex, jak czasem są nazywane, najczęściej spotkać można w połączeniu z wkrętarkami.

·        Wiertła SDS-plus

to wyspecjalizowany rodzaj wierteł cylindrycznych dostosowanych do specjalnego systemu mocowania w wiertarce. Każde wiertło posiada owalne wgłębienia, umożliwiające mocowanie do dwóch dopasowanych rowków w wiertarce. Wiertło SDS-plus ma zawsze uchwyt o średnicy 10mm, niezależnie od średnicy samego wiertła. Wiertła SDS-plus to także wysoka odporność podczas pracy z twardymi materiałami, dlatego często spotyka się je podczas wiercenia w betonie.

·        Wiertła SDS-max

w przypadku wierteł SDS-max, średnica uchwytu wynosi 18mm, ponieważ to wiertła dedykowane do najcięższych zadań. W odróżnieniu od SDS-plus, na powierzchni uchwytu SDS-max jest aż 5 wpustów, z których 2 mocują je w urządzeniu, a pozostałe przekazują obroty. Dzięki wysokiej wytrzymałości i odpowiedniemu mocowaniu, z pomocą SDS-max wywiercisz otwory o średnicy nawet 155mm!

·        Wiertła SDS-top - są dość rzadko spotykane ze względu na obecność wyłącznie w elektronarzędziach Hilti i Bosch.

·        Wiertła SDS-quick - jak wyżej, to mniej popularne rozwiązanie, które jest dedykowane wyłącznie do wkrętarek Bosch-Uneo.

Jak widać, jest tego całkiem sporo i dostępne są wiertła do różnych zastosowań. Które wybrać? O tym poniżej:

Które wiertło do drewna wybrać?

               Ludzkość w swoim postępie cywilizacyjnym zrobiła ogromny krok w każdym aspekcie technologii. Dotyczy to również obecnych możliwości dokonywania rzeczy z pozoru tak błahej, jak wykonywanie otworów w drewnie. To z pozoru proste zadanie wymaga jednak właściwego przygotowania i dobrania odpowiedniego wiertła. Obecnie na rynku dostępne są różnorodne rodzaje wierteł, dlatego warto rozróżnić w czym się specjalizują:

·        Wiertła kręte do drewna

to prawdziwa klasyka i najbardziej powszechny rodzaj wierteł do drewna. Z ich pomocą można wykonać otwory o średnicy od 3 aż do 30mm. Tak szeroki rozrzut gwarantuje dużą precyzję. Oprócz wykonywania otworów w różnych gatunkach drewna, można z ich pomocą prowadzić prace wykończeniowe, a także rozwiercać i pogłębiać już istniejące otwory.

·        Wiertła spiralne do drewna

tak zwane świdry do drewna przychodzą z pomocą, gdy chcemy wykonać otwory o dużej średnicy lub głębokości. Tak jak wiertła kręte, posiadają rowek służący do odprowadzania wiór z otworu. Różnią się jednak konstrukcją - posiadają tzw. stożek centrujący, który wciąga wiertło w drewno i stabilizuje narzędzie w pierwszej fazie wiercenia.

·        Wiertła płaskie do drewna

to mniej precyzyjny wybór, ale pomocny jeśli potrzebujesz wykonać szeroki otwór o  średnicy nawet do 45mm. Wiertła piórkowe do drewna, bo również pod taką nazwą można je znaleźć, składają się z dwóch ostrzy i nie posiadają rowka charakterystycznego dla wierteł spiralnych i krętych.

·        Wiertła samoposuwne do drewna/sednik

zapewniają precyzyjne wiercenia ślepych otworów, za pomocą dwóch ostrzy tnących oraz ostrza bocznego.

Które wiertło do metalu wybrać?

               Drewno jest dość plastycznym materiałem, dlatego wiercenie w nim otworów nie jest zbyt trudne. Gorzej gdy przyjdzie nam się zmierzyć z metalem. Tutaj poziom twardości i trudności jest dużo większy, dlatego konieczne są wiertła mogące sobie z tym poradzić. Do pracy z metalem wybór jest o jedną pozycję większy niż w przypadku drewna:

·        Wiertła uniwersalne

pozwalają wykonać otwory w metalach uznawanych za miękkie, czyli m.in. w aluminium, miedzi i mosiądzu. Z powodzeniem wykorzystasz je również do wykonania nawiertów w drewnie i tworzywach sztucznych. Jeśli jednak stojące przed Tobą wyzwanie wymaga wytoczenia cięższych dział, to warto wybrać coś bardziej profesjonalnego, a wiertła uniwersalne zostawić do użytku domowego.

·        Wiertła stożkowe do metalu

to dobry wybór, gdy potrzebujesz rozwiercić lub nawiercić różne rodzaje blach, tworzyw sztucznych, stali szlachetnej oraz metali nieżelaznych. Wiertło stożkowe może być jeszcze bardziej funkcjonalne jeśli posiada dodatkowe stopniowanie.

·        Wiertła HSS do metalu

mają uniwersalne zastosowanie, zapewniając precyzję podczas wiercenia nie tylko w metalu, ale również w drewnie i tworzywach sztucznych. Dzięki wykonaniu ze stali szybkoschnącej, mają dużą trwałość oraz wytrzymałość, ciesząc się sporą popularnością wśród profesjonalistów i amatorów.

·        Wiertła kobaltowe i tytanowe do metalu

to najlepszy wybór jeśli konieczne jest wiercenie w trudnych, wymagających materiałach. Wiertła te są powleczone kobaltem lub azotkiem tytanu, co ma bezpośredni wpływ na ich bardzo dużą twardość i możliwość stawiania czoła najtwardszym metalom.

Które wiertło do betonu wybrać?

               Beton i kamień również, co oczywiste, należą do kategorii materiałów twardych i wymagają odpowiednich wierteł. W przypadku, gdy czeka Cię wiercenie w betonie lub kamieniu, możesz zastosować jeden, ale za to bardzo konkretny rodzaj wiertła, czyli wiertło widiowe. Jego końcówka jest wykonana z bardzo odpornego na ścieranie węglika wolframu, dzięki czemu możesz wykonasz otwór nawet w najtwardszych głazach.

Które wiertło do szkła wybrać?

               Wiercenie w szkle to mniej typowe zajęcie, ale także tutaj dobrze wiedzieć, jak robić to dobrze i bezpiecznie dla siebie oraz obrabianego materiału. W tym przypadku z pomocą przychodzą wiertła stożkowe pokryte pyłem diamentowym:

·        Wiertła rurowe do szkła - pozwalają na wykonywanie dużych otworów w szkle dzięki swojemu okrągłemu przekrojowi. Odpowiednie wykonanie zapewnia, że wiertło nie ślizga się po powierzchni szkła.

·        Wiertła płetwowe do szkła - tak jak wiertła rurowe, umożliwiają bezproblemowe wiercenie otworów w szkle. Różnią się jednak budową, co sprawia, że są dedykowane do wykonywania nawierceń o mniejszej średnicy.

Jak dobrać wiertło?

               Jak widać, dostępnych konfiguracji jest naprawdę mnóstwo, ale tak naprawdę należy mieć na uwadze 2 parametry. Pierwszy z nich to rodzaj obrabianego materiału, a drugi typ mocowania w posiadanym urządzeniu np. wiertarce. Mamy nadzieję, że powyższa wiedza okaże się przydatna i pozostaje nam życzyć udanego wiercenia!